Tadeusz Różewicz

2xRÓŻEWICZ
Białe małżeństwo
Dzidzibobo

reżyseria i scenografia
RYSZARD JAKUBISIAK

obsada:

BIANKA, ONAEdyta Mika
PAULINAAnna Kępa
ONDariusz Kot/Filip Mikołajczyk/
Norbert Tomaszewski


PREMIERA 29 października 2005
WZNOWIENIE 8 maja 2010
pięćdziesiąta trzecia premiera teatru


TADEUSZ RÓŻEWICZ (ur. 1921) studiował historię sztuki na UJ, od końca lat 40. związany ze Śląskiem, od 30 lat mieszka we Wrocławiu. Poeta, dramaturg, prozaik. Najwszechstronniejszy, a być może i najwybitniejszy z żyjących twórców literatury światowej.
Najgodniejszy, najbardziej zasłużony kandydat do literackiej nagrody Nobla.
Laureat Nagrody Nike'2000.

Znany w świecie z wielu przekładów na języki obce (m.in. angielski, francuski, niemiecki, serbski, serbsko-chorwacki, szwedzki, duński, fiński), honorowany nagrodami państwowymi i międzynarodowymi. Czczony w wielu krajach, przede wszystkim bałkańskich, jako przykład wspaniałego poety o wysokim autorytecie moralnym.
Prekursor awangardy w poezji i dramacie, nowator, mocno zakorzeniony w bezustannie przetwarzanej tradycji romantycznej, twórca niezależny, stroniący - mimo nacisków opinii publicznej - od polityki, wielki samotnik, przekonany o misji artysty, pojmowanej jako stan wewnętrznego skupienia, wewnętrznego nasłuchu, etycznej wrażliwości.

Na pytanie: czy możliwa jest poezja po Oświęcimiu? dał własną odpowiedź, tworząc nowy typ powściągliwego wiersza, nazwany czwartym systemem wersyfikacyjnym literackiej polszczyzny (Niepokój, 1947; Czerwona rękawiczka, 1948). Nigdy nie pogodzony z konsekwencjami wojny (m.in. wstrząsający tom wspomnień poświęconych zamordowanemu przez Gestapo bratu, Nasz starszy brat, 1992, opowiadania pisane od lat 50. i zebrane w różnych wydaniach prozy) tropi współczesne przejawy ludzkiego okrucieństwa. Twórca zaskakującego nurtu w polskiej literaturze, skupionego na egzystencji, którą rozumie jako wysiłek istnienia, zmaganie z nicością (Rozmowa z księciem, 1960; Głos Anonima, 1961; Nic w płaszczu Prospera, 1962; Twarz, 1964; Twarz trzecia, 1968). Poszukiwacz nowych form ekspresji poetyckiej odchodzący od awangardy w stronę ascetycznej prostoty, wstrząsającego skrótu, który jest także metaforą życia ludzkiego, zamkniętego aktem narodzin i aktem śmierci. "Tak, to już wszystko" - pointuje w jednym z wierszy kruchość egzystencji.

Odnowiciel formy teatralnej na miarę Becketta i Ioneski, zafascynowany teatrem "otwartym" i scenicznymi sposobami wyrażania wewnętrznych niepokojów człowieka współczesnego (Kartoteka, 1968; Stara kobieta wysiaduje, 1969; Na czworakach, 1972; Kartoteka rozrzucona, 1997). Twórca obdarzony nadzwyczajnym "słuchem", wyprzedzający takie zjawiska sztuki współczesnej, jak feminizm czy postmodernizm (Białe małżeństwo, 1975).

Od lat wyciszony, z pozoru mniej aktywny, faktycznie skupiony na tworzeniu poetyckiej autobiografii, tj. formy, która pozwoliłaby na ciągłość zapisu, na przekraczanie granic między życiem, a sztuką, na komentarz dotykający całej egzystencji, równocześnie przekonany, że taki komentarz jest niemożliwy, że poezja jest przestrzenią Niewyrażalnego. Twórca niedefiniowalny, niepokojący, poeta zwrócony ku ciszy i milczeniu, odrzucający poetyckie rekwizyty, chciałoby się powiedzieć, pisarz mistyczny. A także klasyk awangardy, prekursor postmodernizmu, rewelator doświadczenia wewnętrznego. Poeta długiego życia, które otwarło mu drogę do Tajemnicy.


Zdjęcia ze spektakli:

7 października 2006, siedziba Teatru